“Zeg je u of zegt u je”

Ik blijf het lastig vinden: Wanneer zeg je “u” en wanneer “je”? Welke beleefdheidsvorm je kiest hangt af van diverse factoren. Ik ben eens op zoek gegaan hoe dit in elkaar zit.

Beleefdheid

Ik dacht dat de keuze tussen “u” en “je” slechts uit beleefdheid wordt gemaakt. Maar uit onderzoek blijkt dat de vorm die je kiest bestaat uit 3 aspecten. Namelijk: formaliteit, status en solidariteit.
Formaliteit is de situatie waarin jij je op dat moment begeeft. Hoe hoort het in de omgeving waar je bent? Status wil zeggen dat jij je keuze maakt op basis van de maatschappelijke positie en de leeftijd van de ontvanger. Is hij of zij ouder? Of staat iemand jouw chef of manager? Dan is de kans groot dat je eerder voor de “u vorm” kiest. Solidariteit zegt iets over het gevoel van gelijkheid.

Zo is de Tweede Kamer een mooi voorbeeld hoe deze 3 aspecten invloed hebben op de aanspreekvorm. De vergaderingen zijn formeel van karakter en ondanks dat de Tweede Kamer leden directe collega’s zijn (solidariteit en status zijn gelijk) kiezen zij voor een formele aanspreekvorm. Buiten de vergaderingen spreekt men elkaar daarom wel aan met “je”.

Schakelen tussen “ je“ en “u”

Af en toe wordt er tijdens een gesprek een overstap gemaakt tussen de aanspreekvormen. Meestal na een vraag of er “ge-jijt” mag worden. Maar soms zie je in televisie-interviews dat er gewisseld wordt door de interviewer. Matthijs van Nieuwkerk is hier bijvoorbeeld sterk in. Is het een luchtig onderwerp, dan wordt de “jij” vorm gehanteerd, wordt het gesprek lastiger, dan switcht hij zonder moeite naar “u” om afstand te creëren.

Wijziging in de loop der tijd

Roel Vismans, hoogleraar Nederlands op de Universtiteit van Sheffield is van mening dat de aanspreekvorm in de loop der tijd is veranderd. “We beschouwen elkaar steeds vaker als gelijken. Sociale media als Twitter en Facebook werken dat in de hand.” De invloed van het Engels, dat slechts één aanspreekvorm kent, speelt ook mee.”

Suzanne Aalberse, docente Taalkunde aan de Universiteit van Amsterdam onderstreept deze gedachte. „Het kan tegenwoordig juist heel onbeschoft zijn om niet te tutoyeren. Mensen voelen zich dan oud of betutteld.”

Een uitspraak waar ik mij geheel in vinden kan.

Bianca ten Pas,

Senior Recruiter

Tjellens is een volwaardig strategisch recruitmentpartner voor technische functies. Een partij die met je (of u) meedenkt, jou (of u) adviseert en ontzorgt. Wil je (of wilt u) weten wat Tjellens voor je (of u) kan betekenen in jouw (of uw) zoektocht naar een nieuwe baan? Bel ons gerust op 074-7508818

Nieuwsgierig naar meer blogs van Bianca ten Pas? Lees ze hier.